Kronolojik Determinizm vs Kader İnancı
January 30th, 2010
Bati’nin bilim anlayisinda her sey sebep sonuc iliskisine gore bir determinizma icerisinde gerceklesir. Mesela, yol da giderken haylaz bir cocuk kafana tas atti ve kafan yarildi. Bunun sebebi cocugun tas atmasi ve senin kafana isabet etmesidir. Sonucu da kafanin yarilmasidir. Ve ayrica, Batiliya gore bir neticenin sebebi zaman acisindan daima sonuctan once gelir. Bunu da “kronolojik determinizm” diye adlandirdi.
Islam telakkimizde ise, Allah’in varligina ve birligine butun esma ve sifatlarina inanmamizdan oturu; O zamandan ve mekandan munezzehtir dolayisiyla Onun icin gecmis ve gelecek diye bir mevhumu yoktur, O butun zamani -tabir caizse- bir nokta gibi gorur, ayrica her gerceklesen hadise onun izni ve emri dairesinde gerceklesir, bundan dolayi da senin basina gelen bir hadisenin yani sonucun sebebi gelecekte gerceklesek bir seye de dayanabilir diye dusunuruz.
Dusunuyorum da, basimiza gelen hadiseleri hemen o anki duruma gore yorumlayip degerlendiriyoruz. Bazan da farkina varmadan kadere tas attigimiz oluyor. Halbuki, biz gelecege muttali olmadimizdan dolayi, isin esas sebebini bilemeyebiliriz.
Her birerlerimiz yasamisizdir herhalde, basimiza bir sey gelir o an anlam veremeyiz. Bir muddet zaman gecer, o hadiseden dolayi bazi guzel neticeler sumbullenmeye baslar, kendi kendimize deriz: “Haa simdi anladim demek ki bunun olmasi icin o zaman oyle olmus.”. Sonra bir muddet zaman daha gecer. Bu sefer daha da guzel neticelerin dogdugunu goruruz. Bu sefer de yok aslinda bundan dolayi oyle olmus deriz.
Kisacasi, biz her zaman hadiseleri tevil ederken hali hazir a gore ederiz. Ama is en iyisini O bilir. Kadere imanin bir boyutu da bu olsa gerek.
* Jason Kidd
Köşedeki tüm yazılar :
Wıbıl:
Buraya wıbılanlar: |